Mevlude Skuroshi
Biçikleta me dy rrota ndihmëse kishte mbetur në Gjermani. Pak para se me u kthy në Kosovë, nana e baba vendosën me ia dhanë djalit të vogël të Rios dhe Assuntës. Më thanë që tash që jam gjashtë vjeç më duhet me u mësu pa të. Pa rrota ndihmëse nuk kisha çka me dal në hajat, e me u ba hor para fëmijëve të mahallës. I dhashë vetes afat deri në fund të verës. Çdo ditë me biçikletë të djalit të dajës në rrugë, çdo natë para gjumit i numëroja mavijosjet e i tregojsha nanës për to: Sot jam rrëzu veç dy herë! I numërova, dy ma shumë… ahmm tash i kam njëzet e tetë shenja. Nana nuk kishte kohë me u marr me përpjekjet e mia, kishte llafe ma të rëndësishme me njerëz që nuk i kishte pa qe shtatë vjet. Për mu këta njerëz nuk kishin kurfarë rëndësie, mendja më rrijke veç te biçikleta. Fundi i verës erdh ngadal e ngeshëm, si tu pritu. U mësova me i grah biçikletës në kohë, po aftësia jem nuk kishte vlerë. U zhvendosëm në Mitrovicë, në shpinë e re. Pa biçikletë.
*
Një vit kishte kalu prej që baba e kishte ble biçikletën ngjyrë deti. Edhe pse trupi jem ishte ma i vogël se biçikleta, prapëseprapë dilja rrugëve çdo ditë për me kompensu mungesën e saj. Më dukej vetja e paprekshme. Më pëlqejke kur më valojshin flokët në erë. U ndijsha si Pokahontas, në vend të kalit një biçikletë. Në klasë të gjashtë nana vendosi me ma ndërru shkollën, i dukej që shkollat në qytet janë ma të mira. Mbas fillimit të gjysmëvjetorit e pashë që me pritë çdo ditë para shpisë për taksi ishte si me provu fatin në llotari. Shumicën e kohës vinin me plot pasagjerë, e rreziku për me u vonu në shkollë ishte i përditshëm. Vendosa me shku në shkollë me biçikletë. Telashja e parë u zgjodh, mirëmbajtësit e shkollës u pajtun me e mbajtë biçikletën brenda shkollës, meqë jashtë nuk kishte asnji vend për me e lidhë me zinxhirë. Telashja e dytë, që nuk u zgjodh, ishin krejt nxanësit që medoemos donin me e ba një xhiro pas mësimit. Si nxanësja e vetme që shkonte në shkollë me biçikletë, fitova famë shumë shpejt. Sidomos prej djemve të klasave të shtata. Dikush filloj me më thirrë ‘Çika që ka shku me biçikletë në hanë!’ Në hanë! Asnjë çikë tjetër nuk kishte mbërri me shku në hanë me biçikletë, veç unë. Vonesat mas mësimit fillun me i pengu nanës, edhe mu fillun me më bezdisë kërkesat e shumta për xhiro. Hoqa dorë, iu dorëzova shoferëve të taksive.
*
‘Oooj! biciklla o për djem!’ më tha nji djalë i vogël rrugës për në qytet. Nuk dita qysh me u ndje. Kanë kalu njëzet vjet prej që dal me biçikletë e prapë më duhet me u përballë me thirrje të tilla. A e ki me benzinë a me naftë? Po të mirë e paske, a i ndërrojna? A shtyhum? Pashë zotin a ma jep nji krug? Kurrë s’di qysh me reagu po vazhdimisht e pyes veten pse nuk shoh gra të tjera me biçikleta, ndoshta kështu thirrjet kishin ndalu. Çka e di është që nëse dal me biçikletë në qytet i kursej gjashtë euro, të cilat në vend taksistit ia la vetit për një paqetë cigare e një gotë venë të kuqe. Kur shoqet e shokët bëjnë plane aty për aty, harrojnë që banojnë në qytet e unë në RRS. Për ata një e dalne kushton dy-tri euro, për mu tetë! Për fat është pranverë, e unë lëshohna rrugës për në qytet pa telashe, me pare në xhep.
*
Sot po takohna me Besin. Tash s’fundi e kemi fillu me nejt bashkë. E kam pa shpesh në qytet, me njërëz që i njoh po nuk na kemi bisedu kurrë ma herët, as nuk kemi nejtë bashkë. Besit i shkon për shtati me fol me njerëz, hiç nuk e ka problem. Unë pritoj shumë. Kështu edhe mu pat fillu me me më folë mbas një nate me poezi. Diçka për dialektin gegë, e për standartin, pse shkrujnë poetët në të parin a të dytin. E mu veç një cigare mu pijke, nuk e kisha fort dertin e dialekteve, për mu është me rëndësi ndjesia që ta jep poezia. Gjuha është veç mjet i cili ta çel derën tek ajo ndjesi. Po diçka kemi të përbashkët me Besin, të dytë e dojmë lirinë e rrotave të biçikletës edhe që të dytë mendojmë që duhet me shkru se gjanat që nuk shkruhen harrohen. Përnjëmend ashtu është. Nganjëherë mundohem me paramendu se qysh ka qenë qyteti herën e parë që e kam taku, e pamundur. Nuk mundem me e gjetë po bash atë moment. E kam harru. Ndjesinë e mbaj në mend. Qyteti më ka mbajt të fshehta, qyteti më ka ba naze e ka lujt me mu po edhe unë sa e sa e kam nënvlerësu, e injoru. Ka marrë kohë deri sa i kemi shpalosë dhimbjet përpara njani-tjetrit, jo veç dhimbjet po edhe dashnitë. Më shumë dhimbje, aq shumë sa as katër rrjedha nuk mjaftojnë për me i la e me i dërgu tutje dikun larg syve, larg zemrës. Qyteti shndërrohet ngadal e nuk vërehet, përderisa na jemi nxanë me gjana të rëndomta, qyteti ndërrohet. Qyteti ndërrohet e kangët nuk i shkruhen, të gjitha ngadal harrohen. Po nëse qëllon në ndonjë natë të qetë, rrugës duke ecë, terri të ka gjetë në ndonjë rrugicë mbasi dashnisë buzët ia ke puthë e i ke uru natë të mirë, mundesh me i ndëgju kangët e pakëndueme të cilat rrugët i kanë mfshehë ndër vite, ndër asfalltë, e me nge.
*
Kohëve të fundit po vi ma shpesh në veri. Po më duket vetja si nana kur u kthyem prej Gjermanisë. Po du me ditë krejt çka më ka ikë këto njezët vitet e fundit, kur kam jetu kaq afër, po prapë larg. Së fundmi një shok e ka zbulu një hapësirë kulturore, afër stacionit të autobusëve. Të enjteve kanë filma, kjo është hera e dytë që po vijmë. Kur u kry filmi, dolëm jashtë për llafe e cigare. Mbasi që i ndajtëm të gjitha detajet se kush jemi, ku banojmë, çka studiojmë, çka punojmë, nisëm me fol për qytet. Unë veç isha në anën tjetër. E kisha kalu urën për me ardhë në anën tjetër me pa një film edhe me ba muhabet. Mira na tregoi përpjekjen e saj. Një ditë e kishte marrë biçikletën e ishte sillë sa andej sa këndej, në mendje i kishte ardhë ideja për me dal në anën tjetër. Kurrë ma herët nuk kishte dal, kurrë ma herët nuk e ka pa jugun përveç se në lajme. Biçikleta ia kishte dhanë një ndjenjë të fuqisë, të shpjetësisë, edhe kështu kishte me kanë e paprekshme. Nëse dikush e zbulon ose i ngjitet mbas, kjo i’u kishte dhanë pedaleve me krejt forcën e ishte kthy. Dikund pesëmbëdhjetë minuta i kishte kalu bash mbi urë, duke e pa anën tjetër, duke e matë me sy terrenin, një kambë në tokë e një kambë në pedale, e ish nisë. Sa e kishte kalu Qendrën e Kulturës, Charlin, komunën, e kishte mbërri gati te rrethi, prej frikës e hutisë sa nuk e shkel një djalë të vogël. Tash përnime e zbuloi identitetin e saj, duhet me u kthy menjëherë. Edhe ashtu njerëzit në rrugë veç kishin dyshu, e kishin përcjellë, ia kishin ngulë sytë. Fjalët e fundit të përpjekjes së saj dolën prej gojës bashkë me tym të cigares. I tregova që edhe unë e kam ndjenjën e njëjtë sa herë e kaloj urën, më duket se më shkrun në ball kush jam. I duk që e thashë veç sa për mirësjellje. Në fund e pyeta nëse të gjithë ata që ia kishin ngulur sytë kishin qenë burra. U kujtua pak dhe tha: Tash që po e mendoj, po.
Mevlude Skuroshi
Mevlude Skuroshi është nga Mitrovica dhe studion letërsi në Frankfurt.
Kontakt: mskuroshi@gmail.com
ažurirano: 14/03/25
