Emina Gjeliloviq-Kevriq
Njëzet e dy shtator, është e martë. Dje ishte Dita Botërore e Alzheimerit. Marr zbritje. Në vend të 1.999 eurove, do të paguaj 1.500, për gjashtë muajt e ardhshëm. Dorëzoj dokumentacionin. Plaku quhet Andreas Petrov. Vuan nga Alzheimeri dhe çrregullimi disocial. Tezja thotë se Petrovi vuan nga trishtimi.
Thonë se po shtiret dhe se kopilin duhet vrarë, më shkroi në mesazh.
Mos u brengos, teze, e zgjidhim. (Nuk e di pse e shkrova këtë, ishte njëfarë afekti, nuk mund të them se u preka, nuk mund të them se ekzistojmë ne, ekzistoj vetëm unë). Më dërgoi një video. Një plak shtathollë me shikim të përhumbur, me trup të kërrusur e buzë që s’pushojnë së numëruari: 1,2,3,4,5. Videoja zgjati vetëm për aq kohë sa numëronte, prandaj nuk u lodha fort duke e shikuar, nga videoja kaloja në pirjen e cedevitës nga portokalli dhe pyesja veten a është cedevita lëng apo diçka e tretë; dukej se nuk kishte shumë dallim mes kësaj pyetjeje dhe pyetjes për Andreas Petrovin. Nuk më preku as pyetja e tezes: “Çka po numëron?”, e ai tha se lumi nxori nga goja trupa të vdekur. Gjatë natës doja ta shihja videon disa herë, por nuk e bëra. Shkoja deri në kuzhinë, e haja një banane, rrija në guaskën e WC-së, i lexoja përshkrimet e produkteve të pastrimit një herë, dy herë, tri herë, katër herë, e kështu me radhë. Atë natë e kuptova se duhet t’i flakja substancat toksike që digjen lehtë e që ishin grumbulluar nëpër paketime ngjyrash të hareshme që paralajmërojnë vdekjen e çdo grimce të aftë të jetojë në shtëpinë time.
*
“Wann kommt der Herr? Dein Vater?”
Më duhet një ditë deri në Bosnjë, një ditë të arrij ta bind, dhe ditën e tretë ta sjell deri te shtëpia e Caritasit në Koblenz. In vier Tagen, përgjigjem. Një ditë më shumë nëse ndodh ndonjë komplikim. Do ta njoftoj me Robertin dhe Matildën, do t’i them se kjo është familja ime e vetme.
“Konnten Sie sehen, was wir zu bieten haben? Findest du nicht, dass es hier nicht schön ist?
“Nein, ich habe keine Zeit, mich umzusehen”, u përgjigja.
“Großartig. Wir wünschen Ihnen einen schönen Tag, wir erwarten Sie in vier Tagen”, tha me mirësjellje bjondja Elisa.
*
Vij në banesë për t’i bërë gati gjësendet. E kam shumë nxehtë edhe pse jashtë mbizotërojnë siluetat e errëta të pemëve, diellit dhe qiellit.
Nuk më duhet shumë: pantallona, tuta, shorce, të brendshme dhe dy bluza. Nuk dua të shfaqem te dera në ndonjë version serioz. Atij nuk i pëlqejnë personat zyrtarë, nuk i pëlqen kur flitet shumë zyrtarisht. Nuk do t’i pëlqejnë as gjermanët, por qëllimi im është ta sjell këtu për asistencë më të mirë dhe për ta hequr përgjegjësinë nga vetja. Ajo fjalë më tmerron më së shumti. Ai sigurisht nuk do t’më njohë. E ka vetëm një fotografi timen nga matura, isha shumë më i hollë dhe i ngjaja teper nënës sime të ndjerë. Atë fotografi e pashë për herë të fundit në një kuti druri në regallin e dhomës së ndejës. Hamsterin Leo ia lë në përkujdesje Matildës zeshkane. E quaj Matilda zeshkane dhe kjo tingëllon më mirë se zezake. Ajo thotë se te gratë di ta mbaj mend vetëm ngjyrën e flokëve, dhe se zezakja, bjondja dhe brunetja janë karakteristikë e meshkujve ballkanikë. Ajo është jona. Nga Rijeka. Edhe ajo punon në shtëpinë e Caritasit si kujdestare, tash e dhjetë vjet. Matilda dhe Roberti janë të vetmit me të cilët flas për këtë kompleks. Përveç ne të dyve, këtu ka edhe shumë ardhacakë nga Italia, Greqia e Turqia, e më së shumti ka vendas që kanë vendosur ta përfundojnë jetën te Roberti. Kjo është shtëpi e madhe të cilën gjatë jetës së tij e ndërtoi gjermani Hansi, ndërsa e trashëguar i biri i tij Roberti. Roberti është kopje e Hansit, këtë e vura re kur erdha këtu dhe në çdo banesë pashë fotografi të Hansit. Robert, juve ju duhet një hyjni, mendova me vete. Nuk paraqesin hyjni të gjitha fotografi të varura në mure. Edhe ne mbajmë fotografinë e Titos në shtëpi, do të thoshte Matilda. Me një rast, e pyeti babain se kush është ky xhaxha? Ai u përgjigj se është zoti.
Matidla e shikoi të atin e habitur, e kur u rrit, gjithmonë me frikë e kujtonte pyetjen e saj, edhe më shumë përgjigjen e të atit. Ndoshta Zoti do ta dënojë furishëm babain për shkak të kësaj, kishte thënë një herë me lot në sy. Roberti jeton në katin e fundit dhe nuk bën asgjë, vetëm vështron në boshllëk apo na spiunon ne, sidomos Matildën. Shpesh e kam parë se si e shikon vjedhurazi, por ka frikë që ballkanasja ta dëshirojë gjermanin për burrë. Robert, ti je i kryqëzuar mes ideologjisë dhe pasionit, thashë në gjuhën tonë duke dalë nga banesa. Ecja qetas sepse e përfytyroja praninë e tij para meje. Nuk doja të përshëndetesha me të. Sa herë që shkoja në udhëtime, mendoja se çka mund të shkonte mbrapsht dhe të mos kthehem kurrë më. E shikova shtëpinë e Robertit, m’u duk si liman i vetëm i sigurt në jetën time.
Udhëtova me autobus deri në Bosnjë. Isha i shtrydhur mes brigjeve të Rinit. I shikoja trupat që dilnin prej tij. Me shikim i ktheja dhe i mbaja mend një nga një. Kohë pas kohe të gjithë bëheshin njësoj. Pa jetë, por duke e ruajtur ulërimën e fundit. Doja të ndalesha pranë tij dhe të zhdukem. Planifikoja të kthehem me aeroplan me Petrovin. Hera e fundit kishte parë aeroplanë dhe helikopterë gjatë luftës. Gjatë fëmijërisë udhëtonim me zastavë të verdhë, Petrovi ishte i pari që bleu zastavë në fshat, e më pas komshiu ynë Amir Kazagiqi. Shkonim në brigjet e Adriatikut – nëna, Petrovi dhe unë. Shkonim me Amir Kazagiqin dhe familjen e tij. Unë jam i madh se Amra, vajza e tij. Shpesh ma shpjegonte matematikën.
Për ditëlindjen e Amrës nëna ia thuri një xhemper pembe dhe ma dha t’ia bëj dhuratë. Në të ishte qëndisur një lule smeraldi. Atë ditë Amrën e pyeta gjithçka që më interesonte për të: për cilin ekip bënte tifo, cili ishte planeti i saj i preferuar, çka mendon për mësuesen Mira, çka mendon për Ifetin i cili shkonte me ne deri te shkolla etj. I mbajta gjatë në mend përgjigjet dhe pyesja veten a do ta takoj ndonjëherë nën qiellin gjerman. Mendimet e mia për Amrën pushuan kur në vitin dy mijë e dhjetë gjetën trupin e një vogëluesheje në një xhemper pembe me lule smeraldi.
*
I kontrolloja raportet e psikologëve dhe psikiatrëve të cilët merreshin me Petrovin. Në njërin shkruante: pacienti i hutuar dhe i çorientuar. Nuk e di emrin e vet. Nuk e di a është Andreas Petrov apo i ashq. Andej Petroviq apo komshiu Amir Kazagiq. Në fotografi nuk e njeh të shoqen e tij të ndjerë Sara Petroviq. Pacienti ndien nevojën të numërojë. Në disa raste arrin të numërojë deri në pesë-gjashtë, e nganjëherë edhe më shumë. Gjasat shumë të mëdha për vetëvrasje.
I kapërceva raportet nga gjykimi. Nuk e dija se a duhet ta urreja që u lirua. Lexoja: Andreas Petrov me terapi të vazhdueshme arrin ta kujtojë çastin kur pushoi së qeni Andrej Petroviq. Pacienti pranon se u detyrua ta vriste mikun e tij Amir Kazagiqin që ta shpëtonte familjen e vet. E vret me revole të cilën ia ka dhënë zyrtari policor N.K., pastaj i vret edhe anëtarët e tjerë të familjes. Thotë se nuk e di numrin e saktë të të vrarëve, se mban mend vetëm zhurmën.
Në Raportin numër tre Andrej Petroviq konvertohet në Amir Kazagiqin dhe kërkon të dënohen veprimet e Andrej Petroviqit. Kazagiqi thotë se Andrej Petroviqi kishte të drejtën e zgjedhjes, dhe se ta vrasësh një të pafajshëm është ta vrasësh tërë botën. Kazagiqi nuk e ka të qartë se si një njeri aq i përgjegjshëm ishte në gjendje t’i vriste komshijtë e tij. Në bazë të gjendjes faktike, Andrej Petroviqit të lindur më 12.10. 1951 i atribohet çrregullimi disocial i personalitetit dhe Alzheimeri. Pacienti duhet të jetë nën mbikëqyrje të vazhdueshme.
*
I mbyll sytë dhe e përfytyroj Andrej Petroviqin duke e vrarë Amrën e vogël. E mendoj frikën dhe zhgënjimin e saj. Pyes veten a e ka parë pamjen time te Petroviqi? A e ka ditur diku thellë se dikur do të pendohesha me gjithë qenien. Jo, këtë s’ka mundur ta dinte. Kërkoj në internet Amir Kazagiq. Më dalin disa njerëz në rrjete sociale që e kanë atë emër. Të gjithë breza më të rinj, njëri prej tyre djalosh që peshkon në një lumë të panjohur. Pastaj kërkoj viktimën e luftës apo dikë nga Kazagiqët – nuk e gjej askënd. Kërkoj emrin Andreas Petrov – më del fotografia e njeriut përgjegjës për krime lufte. Në të duket plot jetë. Aq sa t’i rezistojë vdekjes. Përpiqesha që Andres Petrovi të më bëhej vetëm pacient i ardhshëm në shtëpinë e të moshuarve Caritas, plak që vuan nga Alzheimeri dhe çrregullimi i personalitetit. Këto dy sëmundje janë të mrekullueshme dhe po të vuante nga diçka tjetër, kjo do të më kishte përbërë problem. Kështu jam vetëm person i cili po shkon ta marrë Petrovin dhe ta sjellë në shtëpinë e re. Duke udhëtuar, imagjinoja disa skenarë: njëri ishte se dikush do ta rrihte Petrovin për vdekje derisa të vija, tjetri se do të më rrihnin edhe mua se do të më njihnin, i treti se krejt kjo ishte vetëm ëndërr. Përgjigjja e pyetjes se çka do të preferoja: se krejt kjo ishte vetëm ëndërr?
*
Te pragu më pritën Matilda dhe Roberti. Matilda vrapoi dhe më përqafoi fort. Më përqafoi gjatë, aq shumë saqë mund të numëroja disa herë deri në pesë dhe të mos qaja.
“More budallë, menduan se s’do të kthehesh më!”
“Du bist wieder durch die Nachbarschaft gewandert? Bosnien hat dich angerufen!” tha Roberti. Vura re se Roberti në anën e majtë të shtëpisë kishte ndërruar tri dritare.
“Para dy javësh”, tha Matilda duke kapur shikimin tim.
“Numëro nëse ke harruar se kush je”, shtoi ajo. Për një çast m’u duk se ajo ishte shtëpia në të cilin më pëlqente më së shumti të shkoja, shtëpia e Amirit.
„Trink das, Petrojeviq! Eins zwei drei vier fünf!”
Das ist Medizin für dir Seele…
Përkthim: Qerim Ondozi
Emina Gjeliloviq-Kevriq
Emina Gjeliloviq-Kevriq (Travnik, 1989) jeton në Vitez. Ka përfunduar masterin në gjuhë dhe letërsi b/h/s pranë Fakultetit Filologjik në Zenica. Ka botuar këto vepra: përmbledhjen me poezi Ovaj put bez historije (Dobra knjiga, 2016), përmbledhjen me tregime të shkurtra Izbrisani životi (Dobra knjiga, 2021), përmbledhjen me poezi Moj sin i ja (Planjax, 2021), përrallën e ilustruar për fëmijë Tale about the Boy Adi and the Computer (projekat Stockholm 2023/2024).
Kontakti: eminadjelilovic@gmail.com
ažurirano: 18/03/25
