Sërgjan Mileviq
“Hajde, Sarajevë!”, briti Mjeshtri, duke e rrotulluar timonin në të djathtë për të hyrë në peron. Sreqko tash e sa kohë ishte zgjuar dhe i gatshëm që me të dalë nga autobusi të shkojë vrap drejt tualitet. Që i vogël është mësuar të durojë e të presë pauza për të urinuar. Mjeshtri sonte pa se të gjithë udhëtarët po flinin, dhe pa pauzë vetëm vazhdoi drejt Sarajevës dhe kështu mbërriti gjysmë ore më herët. Ja sa kohë kursehet kur shpërfillen nevojat fiziologjike. Shpesh në këta autobusë ndihesh sikur të ishe në ndonjë koncert të mbrëmjes për gasterbajterë, kështu edhe kësaj radhe në stacion nga radioja i erdhi përshëndetja: “Uspeo sam u životuuuuu, tako misle sviiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii”. “Ju falemnderit, kalofshi mirë”, i tha Mjeshtrit i cili, pa e shikuar, ia dha këngës “A gde si mi tiiiiiiiiiiii”. Hajt, tungjat”.
Është e trishtë kur mbërrin dikund, e askush s’të pret.
Në radhë për WC, mendonte se si koha i kalon krejt ndryshe atij që është brenda dhe këtij që padurim pret jashtë. Njëjtë ndodh edhe në jetë. Ai që jeton s’pret asgjë, e ky që pret s’jeton.
Mbërrita, të lajmëroj mandej nga banesa, shkroi dhe shtypi Send to Vanja.
I kam tashmë ca vite të mos e mashtroj veten se qëndrimi këtu do të më sjellë ndonjë ndryshim. Jam relaksuar tejmase. Edhe macja më është trashur sepse më dhimbset kur e shoh se ka uri. E ajo gjithmonë ka uri, ashtu siç mua gjithmonë më pihet një cigare. Dhe pastaj ajo ha gullash, e unë e ndez një. Kur e mendoj më mirë, nga gjithçka në botë i kam ato cigare, macen, banesën dhe… varrin e nënës. Nejse, edhe shpirtin e gjerë, kështu më nguc Vanja, por mbase kjo është edhe poenta e jetës.
Me t’u nisur, e ndali semafori. Ndjeu se si tashmë po shfaqet përshtypja e njohur në këtë qytet. Nuk mundi të mos mendonte sërish se a do të mund të ishte Ai kushdo nga njerëzit përreth.
Nuk më pëlqen sikleti që e ndiej këtu, po dreqi e marrtë. Një muaj rezidencë e paguar është punë e madhe, edhe nëse shkruaj vetëm për atë siklet.
Në kryqëzim te Vijeqnica ndjeu shikimin e një gruaje topolake nga ana tjetër e rrugës. Kur iu puqën shikimet, e pa qartë çmendurinë në fytyrën e saj. Me të thënë: “Krejt si Ne…” kaloi një veturë, e preu një shkronjë dhe la pas vetes: “… ad”.
Para se të arrinte ta pyeste veten se çka vërtet ndodhi, kush ishte kjo grua dhe me kë e kishte ngatërruar, pa se dikush po i bënte me dorë. Ishte pronari i banesës ku do ta kalonte rezidencën. Deri më tani kishin shkëmbyer disa mesazhe për punë organizimi, dhe nuk i kishte shkuar mendja se Samiri nuk është ndonjë gjysh, por djalosh i pashëm.
“Ç’kemi, qysh je?” Ia zgjati dorën dhe vazhdoi: “Banesa s’i ka as dy minuta prej këtu, a të duhet ndihmë për valixhet?”
“Mirë, faleminderit”, u përgjigj i hutuar. Pse s’e gugllova këtë tipin? I pëlqyen flokët e shpeshtë të Samirit, e shikimi i tij kurreshtar, paksa djallëzor, tashmë po e bënte nervoz. Ku shkoi ajo grua?, mendoi, por Samiri e pushtoi të tërin. I pëlqenin meshkujt me dhëmbë dhe buzëqeshje të bukur. Fytyra e Samirit dukej sikur gjithmonë buzëqeshte, edhe pse dhëmbët s’i kishte të mirë. Tashmë Sreqko kishte dëgjuar se fëmijët e luftës nuk i kanë dhëmbët e mirë sepse gjatë rritjes u kishin munguar vitaminat.
E çoi në një banesë të bukur, të djellosur, mu në qendër, dhe pastaj tha se do të kthehej në mbrëmje për t’i sjellë edhe një çarçaf, për të pasur rezervë. “Hajde, duku të pimë pak verë”, shtoi Sreqko, “të bëjmë llaf”. Me t’u larguar Samiri, u hodh në shtrat dhe para së të dremiste, shkroi:
Çfarë dite e çuditshme. Sot më pa një grua dhe e tronditur shqiptoi një emër mysliman, nuk e kuptova… Nead, Vedad, Nexhad, ashtu disi, vërtet s’e di, megjithëse më së shumti tingëlloi si Nexhad. Dukej sikur ka parë ndonjë fantazmë, por erdhi Samiri dhe me sytë e tij kurreshtarë ma largoi krejtësisht mendjen prej saj. Oh, veç të mos bie në dashuri!
U dashurua po atë mbrëmje.
Pinë verë dhe biseduan gjerë e gjatë. Ndërsa shishja po zbrazej, Sreqko fokusohej gjithnjë e më pak në llafe, e gjithnjë e më shumë në sytë e Samirit. Ishte arsimtar i fizikës në një shkollë fillore, banesën të cilën po e lëshon me qira e ka blerë me kredi, dhe mezi pret ditën kur do ta paguajë dhe të dalë nga banesa e prindërve. Po u afrohej të katërdhjetave. Sreqkon e gëzonte fakti se pushimi vjetor sapo kishte filluar dhe Samiri nuk kishte obligime. Kur e pyeti se çfarë planesh kishte për nesër, Sreqko gati pavetëdijshëm tha: “Hap pas hapi”. Të qeshurat i ndërpreu Samiri në një çast, kur e fiku radion, iu afrua dhe tha: “Më pengon muzika. Dua të të dëgjoj se si merr frymë”, dhe pastaj e puthi.
Ky është ndryshe. Kur i thashë se… E ndërpreu veten sepse e pa se ku po i shkonin mendimet. E mori edhe ky tatëpjetën. Vonë është… i kishte premtuar vetes se do të pushojë nga turbulencat emocionale. Njohja e djemve deri më sot vetëm sa e zbrazte. Por, ky është ndryshe, prapë i njëjti mendim. Si ia doli që për disa orë të më futet nën lëkurë? Ishte paksa i dehur, por mban mend se në një çast, duke shikuar syrin e majtë të Samirit mendoi se e donte. Fundja, luftrat fillojnë brenda një nate, pse jo edhe dashuria?
Ditëve në vijim, Sreqko thoshte se për të shkruar më e rëndësishme është përvoja dhe iu dorëzua plotësisht Samirit.
Në një mbrëmje të tillë dashurie, u shtrinë të përqafuar dhe të dytë heshtën për një kohë të gjatë. Tamam kur deshi ta pyeste Samirin se ku dhe për çka po mendonte, ky e parapriu:
“A ka ndonjë gjë për të cilën pendohesh?”
“Kurrë s’i kam thënë nënës: Më fal”.
“Për çka?”
“Jam zemëruar kur më ka treguar se e kanë dhunuar gjatë luftës. Idiot i vogël”
Samiri e mbërtheu me të dy duart në përqafim.
Sa bukur është kur je i rëndësishëm për dikë.
“E çka ndodhi?”, pyeti Samiri me butësi.
Sreqko shikoi në një pikë në tavan për një kohë, dhe pastaj filloi:
“Kur nëna ishte njëzet vjeç, u dashurua shumë në një tip nga Mostari dhe shumë shpejt u zhvendos tek ai. Menjëherë filloi lufta, ai u mobilizua, u zhduk pa lënë gjurmë. Nëna e shkretë arriti të vinte në Sarajevë te disa kushërinj. Dhe pastaj një ditë hynë… nuk e di… i përmendte disa komshike, ishin të gjitha bashkë kur hyri një grup i tyre. Nuk i kujtohet asgjë, vetëm që një javë më vonë mbërriti në Serbi”.
“E ti?”
“Çka unë?”
“A ka mbetur shtatzënë me atë tipin nga Mostari?”
“Jo. Më lindi saktësisht nëntë muaj pas përdhunimit. Tash ishte përvjetori i vdekjes së saj. Në prag të vdekjes më tha: “Bir, kurrë mos e urre askënd. Urrejtja dhe dashuria nuk shkojnë dorë për dore. Të dashuruarit nuk hedhin bomba”.
Heshti pak, pastaj shtoi: “Prandaj, nuk më pëlqen të vij këtu. Sillem rreth e rrotull dhe pyes kush mund të jetë babai im”.
“Pra, ti qenke gjysmë-gjysmë?”, bëri shaka Samiri.
Heshtën gjatë dhe pastaj tha qetas: “Më fal” dhe Sreqkon e strukur e puthi në kokë.
“E pse po më kërkon falje mua?”
“Nuk e di, ndoshta ke nevojë”.
Tash e sa ditë nuk po shkruaj sepse – po jetoj. Gjithë ditën po kënaqemi me ledhatime e llafe. As edhe një sekond nuk po më mërzit, janë bërë tashmë dhjetë ditë, e kjo nuk ka ndodhur kurrë më parë. Shpesh s’mund ta duroj veten, e lëre më tjetërkënd, dhe atë njëzet e katër orë. Kur mendoj të shkruaj, më duket sikur tentim jete. Nuk mund të mos e pyes veten se a shkruajnë vetëm të dëshpëruarit, se unë këto ditë as edhe një shkronjë s’e kam shkruar nga bukuria.
“A dëshiron ta kërkojmë?” A di ndonjë gjë për të? Ndoshta qetësohesh”.
“Qetësohem… sa fjalë e bukur, apo jo? Qetësohem. Shkoj në qetësi. A e ke vërejtur se këtu të gjithë thonë “pas luftës”, e askush “kur filloi paqja”, tha dhe pastaj, i lodhur, fjeti në kraharorin e Samirit.
Më nuk po shkruaj për sikletin, por për Samirin. Megjithatë, nëna kishte të drejtë kur ma zgjodhi emrin.
Ishin bërë saktësisht dy javë romance sarajevase. Samiri në mëngjes bëri kafen, e Sreqko shkroi: Tek mbrëmë, kur pashë se po e harroja atë ndjesi kur flas me Samirin, m’u kujtua emri i tij. Sa-mir. Dhe vërtet më solli paqe. Vanja më pyeti si po kaloja dhe a po mësoheshim me dallimet. Për shembull, atij i pëlqen të më shikojë kur i laj dhëmbët, gjegjësisht dhëmbët e përparmë. Thotë se bëj grimasa qesharake dhe sa bukur është kur nis të qeshë, se po i laj dhëmbët më shpesh dhe më gjatë se kurrë më parë. Më pëlqen kur e bëj të qeshë. Ai, për shembull, nuk mund ta kapë shpinën e tij kur bën dush, e unë po. Eh, kjo dikur kishte rëndësi për mua. Më dukej se nuk më duhej askush sepse mund t’ia laj shpinën vetes, por kjo megjithatë nuk mjaftonte për t’u mposhtur vetmia. Kur ia thashë krejt këto, qeshi për disa minuta…
Pastaj Samiri solli kafe në shtrat dhe tha: “Sot po të çoj në një vend”.
Është e çuditshme se si qetësia ndonjëherë fshihet pas vendit të dhimbjes. Sa bukur është ta kesh dikë që ta bën kafen.
Dita ishte me diell, Samiri tha se deri te lokacioni i befasisë nuk do t’u duhej më shumë se njëzet minuta shëti e lehtë. Përnjëherë para tyre u shfaq gruaja topolake. Kësaj here nuk u zhduk, por me sytë e zgurdulluar bërtiti: “Më në fund të gjeta! Më ike herën e fundit, që atëherë gjumë në sy nuk kam. E tash, më trego: kush je ti dhe pse ia ke këputur kokën Nenadit tim të ndjerë?”
Përkthim: Qerim Ondozi
Sërgjan Mileviq
Sërgjan Mileviq (1985) është filolog i diplomuar i letërsisë së përgjithshme dhe teorisë së letërsisë si dhe mastermenaxher i kulturës. Është i angazhuar në projekte në fushën e të drejtave të njeriut dhe pajtimit. Tregimet e tij janë shpërblyer në konkurse rajonale në Zagreb, Banja Luka, Beograd, Nish… Tregimi "Ja, dželat" u shpërblye me çmimin e dytë në Festivalin Evropian të Tregimeve të Shkurtra 2017. Në projektin Write the Change për të rinjtë nga rajoni, ai ishte mentor i shkrimit kreativ. Përmbledhjen e parë me tregime të shkurtra "Svima nam je prvi put" e boton në vitin 2019. Jeton dhe punon në Beograd.
ažurirano: 24/03/25
