Bojana Babiq
Mbaroi tombola. Nuk e di kush fitoi, por më vjen mirë që më nuk po e dëgjoj zërin nga mikrofoni dhe që pensionistët po largohen. Nuk ka muzikë. Nuk ka as ngrohje. Tashmë jam mësuar që gjithmonë ta kem ftohtë në Edinburg. Këtu njerëzit e kanë lëkurën më të trashë se ne. Ne i ngrohim shtëpitë dhe restorantet derisa të na zihet fryma. E kam trikon e gjatë të Paulos, të cilin ai e bleu për ta fshehur dhjamin në bark. Nuk di me çfarë është duke e mbuluar tani, në Kairo është mbi dyzet gradë. Më tregon se në festival u takua me një regjisor të ri nga Kosova. Filluan të bisedojnë me rastin e vizitës në grup të piramidave. Quhet Xhim. Apo Zhim. Apo Cim. „Nuk e di saktësisht“, më thotë Paulo.
M’u kujtua Afërdita dhe takimi ynë i parë në kampin e refugjatëve në Cyrih, ku isha vullnetare. Ishte shtatë vjeçe, kishte flokë të gjatë dhe fytyrë serioze. Kujdesej për vëllanë e vogël Brunon, dhe për shkak të kësaj nuk luante me fëmijët e tjerë. E shtyja të luante me ta në terrenin e futbollit, por ajo refuzonte. Në fund megjithatë e dëgjoi Dianën, mësuesen e gjermanishtes e cila iu drejtua me zë të ëmbël. Bruno dhe unë mbetëm në bankë duke e shikuar Afërditën se si gjuante drejt golit derisa ai e bëri shurrën. E çova në dhomë ku jetonin bashkë me nënën. Nuk ishte aty. I flisja në serbisht derisa po kërkoja rroba të pastra. Mbante gishtin në gojë dhe më shikonte i habitur, por nuk ankohej. Nuk i gjeja dot dy çorapë të vogla me ngjyrë të njëjtë, as nuk arrita t’ia përshtatja pantallonat dhe bluzën. Dukej si sallatë frutash në terrenin e futbollit derisa vraponte ta përqafonte Afërditën. ֦Kush të veshi kështu?“, pyeti ndërsa ai tregoi me gisht drejt meje. Ishte kjo hera e parë që po e shihja të qeshte.
„Tingëllon palidhje, por Xhimi dhe unë jemi bërë miq shumë shpejt“, më thotë Paulo në telefon. „I urrejmë të njëjtët filma dhe libra “. Më dërgoi një foto ku duken të buzëqeshur në sheshin Tahrir. Xhimi ka mjekër të rrallë dhe një bluzë mbi të cilën duken muskujt e barkut. „Më duhet të shkoj“ më thotë Paulo. „Sonte do ta shpallin fituesin. Lutu për mua. „Tash e gjashtë muaj e ndajmë banesën me pastruesin dyzet e gjashtë vjeçar Xhorxhin, i cili flet shumë, por ne e kuptojmë vetëm kur thotë „ai, ai, ai“, dhe ashtu edhe ia kthejmë. Është divorcuar dy herë dhe ka dy vajza të cilat nuk i përmend, megjithëse çdo mëngjes kafenë e pi në një filxhan në të cilin shkruan To the best dad ever.
Shpesh vij në këtë pab për të shkruar. E marr të njëjtën tavolinë, sepse e vetmja prizë është aty pranë. Një njeri në moshë me doreza pa gishta me mirësjellje më pyet a bën të ulet aty. E shikoj përtej ekranit të laptopit, ndërsa ai më tregon se vjen këtu çdo mëngjes për një peil eil. Thotë se është automekanik në pension. „E ju nga jeni?“, pyet. Bëhet serioz kur e dëgjon përgjigjen time. E kruan kokën e thinjur dhe e pi një gllënjkë. Pastaj thotë „Gjëra të tmerrshme keni bërë në Bosnjë“. „Kemi bërë“, them, në „Sarajevë, Srebrenicë“, thotë. „Po“, e pranoj. „Kravicë“, thotë: „E ju nga i dini këto? pyes. „Nga lajmet“, përgjigjet. „Nga gazetat“. E shikoj ekranin e fikur para vetes. Ai e fshin shkumën e bardhë nga mustaqet. „Ju pëlqejnë kafshët?“, më pyet. „Më pëlqejnë“, them. „Ky është qeni im Çarli. I ka trembëdhjetë vjet“. Ma tregon fotografinë e një koker shpanjelli të zi në një kolltuk lëkure. Përngjajnë. „I bëftë edhe aq“, them e ai qesh. „Unë jam Danieli“, thotë. „E ju? Kush jeni ju?“
„Fituam“, bërtet Paulo në telefon. „Më është dashur të dal në skenë për ta marrë çmimin. A ta merr mendja se dukem i trashë?“, pyet dhe ma dërgon fotografinë nga ceremonia. Pullën në bark mezi e ka mbërthyer. „Jo. Shumë bukur të rri këmisha“, i them e ai më falënderon. „Po shkoj të dehem me Xhimin, i kam premtuar“, thotë Paulo. „Më është bërë si vëlla“.
Teuta Pireva u lind në Gjilan në vitin 1964 ku punoi si gazetare dhe montazhere në televizionin lokal. Iku në Skoci në vitin 1999. Sot punon në Qendrën për refugjatë në Glasgou, ku jeton me të shoqin, vajzën dhe djalin. Në komente shkruan: Hija prapa diellit është libri i cili do t’i hapë mendjet dhe do t’i ndryshojë zemrat. E porosis një në Amazon.
Paulo mbërrin herët në mëngjes, me qeska të syve ngjyrë vjollce dhe me dhimbje shpine. Festivali nuk ia kishte paguar fjetjen në kthim dhe tërë natën e kaloi në aeroportin e Stambollit. Zgjohet në mbrëmje dhe shkojmë ta pijmë nga një në pab. Paulo thotë se i dhemb fyti. Më tregon gjithçka që i ka treguar Xhimi. „Ia kanë djegur shtëpinë“, më thotë. „Ka mbetur pa babë.“ Nuk ishte e sigurtë nëse edhe kjo ishte pasojë e luftës. „Xhimi s’donte të tregonte hollësi.“ Kthehem me birra të tjera. Paulo thotë se i kujtohet kur më kishte kërkuar për herë të parë t’i shpjegoja. Atëherë ende ishim bashkë në studime. I thashë se gjithçka është shumë e komplikuar. „Çka është e komplikuar? Tregomë“, kërkon Paulo. Shkojmë në shtrat dhe unë i ngjitem. U marr erë flokëve të tij të shpeshtë të zinj. Paulo më thotë se është shumë i lodhur. „Nesër“, thotë para se ta marrë gjumi. Kështu më thotë shpesh kohëve të fundit.
Në mëngjes, Paulo kollitet dhe godet gjoksin. Sytë i ka të kuq, ballin të nxehtë. Bërtet se nuk po e kupton si i ka ndodhur. Shkoj me të në spital, te stacioni i fundit i autobusit numër dyzet. Doktoresha i thotë të ulet në shtrat dhe ta heqë trikon. Në atë pozitë, barku i kalon te pantollonat. Më duket se është më e re se unë. Ia dëgjon mushkëritë dhe e pyet nëse pi duhan. „Nganjëherë“, thotë Paulo pabindshëm. Derisa hyjmë në banesë, Paulo më tregon se Xhimi e kishte ftuar në Prishtinë. Thotë se atje së shpejti do të ketë festival. „Po deshe, shkojmë bashkë. Xhimit do t’i vinte mirë të të njohë. Ti kurrë s’ke qenë atje?“, më pyet. „Jo“, ia kthej dhe e ndali dritën në dhomë.
Pasdite, postieri fut paketën nëpër vrimën e derës. Paketa bie me një tingull të shurdhër. Kopertina është e zezë, e dizajnuar dobët. Bëj kafenë në filxhanin e Xhorxhit To the best dad ever dhe rri në kuzhinë të mos e zgjoj Paulon. Teuta shkruan se si kur ishte e vogël i dëgjonte rrëfimet e gjyshes. „Mbaje mend“, i kishte thënë ajo. „Ata shkatërrojnë krejt çka nuk është e tyre. Djegin xhamia, libra, fotografi. Vrasin njerëz dhe e fshijnë historinë. Askush s’e bën si ata“. Shumë shpejt vjen Xhorxhi dhe e dashura e tij Lusi. Më përshëndesin shkurt me dorë dhe shkojnë në dhomën e ndejës. Dëgjojnë hitet e Elvisit në një gramafon të keq, qeshin dhe vallëzojnë. Shikoj vjedhurazi në dhomën tonë. Paulo ende është në gjumë. E fus Hijen prapa diellit në çantë dhe dal.
Birrë nuk pi shumë, por më zë. Nuk ka shumë myshteri. E shoh një djalë thatanik duke hyrë dhe ulet në tavolinë përballë meje. Është bjond dhe me sy të kaltër. Nuk është i yni. Këtu askush nuk është i yni. Teuta shkruan se si i ishte vrarë vëllai. Pastaj edhe babai. Për atë se si përfundoi në kampin e përkohshëm në Maqedoni, nga ku e kishin transferuar në Skoci. Pilotët dhe anëtarët e ekuipazhit mbanin doreza dhe maska gjatë fluturimit, të mos infektoheshin nga refugjatët. Kur ta përfundoj, do t’i shkruaj Teutës dhe do t’i tregoj kush jam. Do t’i them se e kam lexuar librin e saj dhe se mendoj se njerëzit duhet të dijnë. Se do ta përkthej. Jo, do të shkruaj skenar dhe një ditë do ta bëj film. Apo do t’i ofroj Xhimit të bëjë film. Hija prapa diellit. Prapa Diellit. Jam e bindur se do të ishte i interesuar.
Ai më afrohet dhe më pyet ç’po lexoj. „Diçka interesante?“ „Po“, ia kthej. „Por e dhimbshme“. „Pse?“ pyet ai. „Ky është libër për Kosovën“, i tregoj. E shoh se nuk kupton. „Atje ka pasur luftë.“ Ai ulet përballë meje dhe i vë duart mbi tavolinë. „Më vjen keq.“, thotë. „Por nëse dëshiron të bisedosh me dikë…“ Na ndërpret kamerieri i cili na bën me dije se për pesëmbëdhjetë minuta mbyllet lokali. Ai porosit edhe një birrë. „Unë nuk dua më asgjë.“, them dhe e vë dorën në gjurin e tij të mprehtë. Kamerieri sjell birrën të cilën ai e pi përnjëherë, si një gotë raki. Ma mban xhaketën nga lëkura e rrejshme dhe dalim nga pabi. „Unë jam me bicikletë. Të çoj“, thotë. „Jam e rëndë“, i them e ai më vendos mirë në shportën e përparme. E vë mjekrën mbi supin tim dhe niset. Kam frikë, por ai më tregon se jeton afër. Asnjë njeri në rrugë. Vijmë te një ndërtesë e lartë, ai e lë bicikletën para hyrjes. Nuk e lidh. „Shoku i dhomës është në gjumë“, më thotë dhe më çon në një dhomë të madhe me dritare të mëdha të cilat shikojnë nga ndërtesa matanë. Nuk ka perde. E zhvesh ngadalë, si kur e hap paketën e vitit të ri nga Petrokimija. Ma puth qafën, derisa unë ia gërvisht shpinën pika-pika.
„Shoku i im i dhomës është nga Kenia. Ka ardhë për doktoraturë. Punon shumë dhe herët shkon në gjumë. E ti? Jeton vetëm?“, më pyet derisa e ndajmë cigaren para dritares së hapur. „Jo, jetoj me një skocez“, i them. „Ai është pastrues. Waste collector. Dhe me të dashurin nga Brazili“. „Kull“, thotë ai. Ma mban derën derisa i mbath çizmet e ngushta. Këtu njerëzit nuk përqafohen, andaj ia bëj shkurt me dorë dhe nisem poshtë shkallëve. Provoj t’ia kujtoj emrin, që ta ruaj. Mbase as që e kam pyetur. Mbi numrin e tij të telefonit shkruaj Xhim.
Fatmirësisht, jeton shumë afër banesës sonë. Shpresoj se do të mund të futem e të mos e zgjoj askënd. E fus dorën në çantë dhe e shoh se është bosh. Nuk është libri i Teuta Pirevës. Nuk është hija prapa diellit. E kam humbur. Mbërrij te ndërtesa dhe e kërkoj çelësin. Gishti tregues më shkon deri në fund të çantës. E shtyp sustën e interfonit. Një zë i përgjumur mashkulli më pyet: „Kush është? Who is it? Quem é?“ Nuk flas. Dera megjithatë hapet.
Përkthim: Qerim Ondozi
Bojana Babiq
Bojana Babiq lindi në Pançevë në vitin 1990. Mbaroi studimet themelore të dramaturgjisë në Beograd dhe studimet master të filmit në universitetet në Portugali, Skoci dhe Estoni. Shkruan prozë, skenare të filmave dhe drama. Ka botuar tregime të shkurtra në përmbledhjen siç është "Rukopisi" dhe "Odakle zovem", është shpërblyer në konkurse Ulaznica 2013 dhe Stevan Sremac 2015. Jeton dhe punon në Talin.
ažurirano: 04/02/20
