Qeni dhe derri

Afrim Demiri

(Katër pamje të një tregim)

1. Prolog fëmijërie

Nuk më rastisi kurrë t’i shihja së bashku një qen dhe një derr. Për as që isha ndonjë njohës i jetës së kafshëve. Çdo herë në fëmijëri më nevrikosnin shakatë rreth kryqëzimit të kafshëve. Epiteti fyes për mushkën më nxiste kundërshti irituese për seksin. Ditët e verës në fshat, iknin nën rrëfimet banale për seksin e kafshëve, madje për seksin e njerëzve me kafshët! Rrëfimet për delet dhe dhitë, m’i sollën pamjet e para të maniakëve seksualë. Fillova t’i shihja njerëzit si vazhdim i natyrshëm i kafshëve.

Në anën tjetër tregimet për qengjin dhe derrin e patën ndarë botën time në dysh, tamam si ndahet lindja dhe perëndimi. Qengji më dukej më ëngjëllor, kurse derri më bastard. Nëpërmjet kafshëve njerëzit cilësonin moralin e karaktereve. Sikur njëra kafshë kishte lindur për një grup të njerëzve, kurse tjetra për grupin tjetër. Njëra kafshë himnizohej e tjetra demonizohej.

Një fotografi e futur në një kornizë të verdhë, ku qengji bëhej kurban në vend të djalit, kishte qëndruar me vite e varur mbi shtratin tim të gjumit. Thika e ngritur në përgatitje të therrjes së djalit, dhe sjellja e qengjit nga një engjëll aty pranë, ishte trishtimi im fëmijëror. E pyesja veten se a e kam unë ndonjë qengj shpëtimtar. Kurse derri i fqinjëve serbë, që e shihja nga dritarja e dhomës, me gërgatjet e tij më dukej si diçka e ndyrë, dekor i shëmtuar lëvizës i përditshmërisë sime. Këtë dualizëm animal e prishte tregimi për qenin e Sharrit, si një super racë. Madje emri i tij Ilir, mbushte bateritë e mia fillestare të krenarisë së prejardhjes. Dajtë e mi kishte vite që e kultivonin këtë racë. Unë shkoja më shpesh, më shumë për qenin se sa për ta. Besnikëria e qenit në mënyrë naive filloi të zinte vendin e besnikërisë së njeriut. Derri vazhdoi të ngjallte dyshime tek unë, si një kafshë përjashtuese e kodit biologjik.

Isha në dyshim, nëse dyshimet ndaj tij binin mbi fqinjët serbë, apo ishte e anasjellta, dyshimi ndaj fqinjëve binte mbi derrin.

2. Vrasja e qenve, para vrasjes së njerëzve

Nuk e di a ka ngjarë në ndonjë luftë tjetër, që së pari të vriten qentë e pastaj njerëzit. Këtë praktikë vrastare e zbatuan forcat serbe. Në shtëpinë e dajëve, me të hyrë në oborr, e vranë qenin e Sharrit e pastaj i dëbuan njerëzit. Qeni ishte viktima e parë. Nuk arriti as të lehte, kur plumbat e shtrinë përtokë. Zjarri i kaploi dy shtëpitë e dajëve duke djegur edhe kujtimet e fëmijërisë sime. Ishin përflakur edhe degët e Mollës së thartë, frutet e së cilës na dukeshin si limonë. Kafshimi i saj na i mbante dhëmbët e mpirë me ditë. Mpirja e pllakosi edhe fshatin atë ditë. Në fshatin fqinj u vranë disa kryefamiljarë pa e ndërruar asnjë fjalë. Ata ishin pleq që nuk braktisën pragun e vet. Njeri prej tyre u dogj në karrocë së bashku me shtëpinë, ishte i palëvizshëm.

U pushkatuan me dhjetëra qen dhe kafshë, si të ishte kjo luftë midis njerëzve dhe kafshëve. Gjithçka dukej e përmbysur, u ndërruan rolet, nuk dihej kush e përfaqësonte anën shtazarake. Plumbat i shpuan tejpërtej ekranet e televizorëve, si të ishin robër. Në luftë nuk u vritkan vetëm njerëzit, u vritkan shenjat e jetës. Pulat e një ferme, kukurisnin si të egra në përpjekje për të mbijetuar. Pamjet e absurdit ishin bërë piktura të dhembshme. Rrëfimet për dhunimet e grave dhe vajzave i zëvendësuan rrëfimet për seksin me kafshët nga kohët e fëmijërisë. Unë sërish ndjeva krupë. Lufta më dukej një kafshë me shumë kokë! Shpërthimet majave të Gurinës, nuk dihej nëse vinin nga toka apo nga ajri. Banorët e strukur në kaçuba donin që të ishin bomba të NATO-s, i merrnin si bombone. Nuk besonin se nga fshati fqinj, i banuar me serbë, fluturonin predhat e pastrimit të terrenit. Në fshatin e boshatisur ishte arratisur edhe koha. Oxhaqet mbi shtëpitë e djegura dukeshin si pikëçuditëse të tmerrit. Kundërmimi i kufomave përzihej me aromën e trëndafilave të përgjakur. Fluturimi ngushëllues i fluturave i ruante lëvizjet e vetme normale të ditëve, krahas diellit dhe hënës që rrezonin pikëllueshëm. Gufimi i gjelbërimit ndillte besimin e ringjalljes. Molla e thartë i kishte dështuar frutet. Bashkë me fillimin e shpërbërjes së kufomave edhe lufta po jepte shpirt si një fantazmë. Vdekja e luftës i përngjante vdekjes së një dinosauri. Vdekje që binte mbi të tjerët. Njerëzit si zogj të trembur u shpërndanë nëpër botë. Pa valixhe ata përngjanin në një statist filmash të hororit.

Në ditën e kthimit ata po ndërronin zhanrin e filmit, disa edhe rolet. Nga fshatrat e zbrazëta ato po urbanizoheshin. Dajët e mi erdhën dhe u vendosën në shtëpinë e fqinjit tim serb. Qeni i vrarë i Sharrit, po zëvendësohej me derrin. Lufta edhe kafshëve po ua ndërronte pronarët.

Mua po më ndërrohej pamja e përditëshmërisë së dikurshme.

3. Gjuajtësit e derrave

Nuk i njihja dajët e mi, në shtëpinë e fqinjit serb. Portrete të huaja ishin vendosur në korniza të gabueshme. As lëvizjet në oborr nuk dukeshin normale, zërat që i dëgjoja vinin si të pakuptimta. Kur hyra në shtëpi nuk u ndjeva sikur te dajët. Edhe ata nuk ndiheshin si në shtëpinë e vet. Fotot e fqinjëve të ikur kishin mbetur në mur si dëshmi e një kohe që po ikte. Një hapësirë të përbashkët ndanin portretet që lëvzinin, me ato në mure. Unë nuk shihja njerëz, shihja portrete. Shtëpitë e djegura u zëvendësuan me shtëpitë e braktisura. Serbët e braktisën qytetin nën pasigurinë e përfundimit të luftës. E çuditshme, shqiptarët nuk mund të jetonin në luftë, kurse serbët në paqe!

Nga tharku i derrave krahas kundërmimit vinte një zhurmë turbulluese. Klithma e tyre të sillte parasysh një mal të dendur dhe një gjueti mbi derrat e egër. Por këta ishin derra të butë, dikush tjetër ishte i egër. Dera e tharkut ishte e hapur dhe derrat po sulmoheshin, po përgjakeshin po vidheshin, po sakatoheshin. Muzgu i ditës së lirisë po paralajmëronte natën e vazhdimit të absurdit vetëm në dimension tjetër. Qentë dhe lopët nuk arritën të mbijetonin në luftë, tani u erdhi radha derrave, ata duhej të vriteshin në kohë paqeje. Veshët u tundeshin si gjethe lakrash të kalbura nga acari, u hiqej dredha në lëkurën e përbaltur derisa ngarkoheshin gjysmë të gjallë nga therrjet, në kamionetat e gjuetarëve urbanë. Në mua përmbysej paragjykimi për derrat. Ata përfundonin nëpër skara dhe mishi i tyre filloi të shitej si mish i drerëve. Tjetërsimi i tyre ndodhi edhe pas pjekjes, kështu e kërkonte mbrojtja e moralit religjioz.

Dajët e mi, që nuk e kishin mbrojtur qenin e tyre, nuk e mbrojtën dot as derrin. Derri dhe qeni ishin uvertyra të tmerrit. Kur përfundoi gjahu mbi derrat, u dëbuan edhe ata nga shtëpia e serbëve. Ajo nuk mund t’iu takonte, as si strehë pikëllimi. Asaj ia kishin vënë syrin tuxharët e lirisë. Në Merdar u hapën sportelet e transaksioneve ndërnacionale. Shtëpitë e serbëve po digjeshin. Një plakë serbe u vra e vetmuar në shtëpinë e saj. E çuditshme pleqtë shqiptarë dhe serbë, më lehtë e përjetuan shtëpinë si varr të vet se sa shpërnguljen. Lufta po vazhdonte vetëm me metoda të tjera. Tani lufta nuk më dukej kafshë, tani ajo u shndërrua në virus. Trenat sërish bartnin njerëz, por tani në kahje tjetër. Ofshamat e njerëzve ishin të njëjtat vetëm tingëllonin në gjuhë tjetër. Në qytetin tim zvogëlohej numri i njerëzve që i njihja, rritej numri i të panjohurve.

Filmit horror i shtohej një episodë.

4. Epilogu i një kohe të përgjakshme

 Duhej të kalonte kohë, që vdekja të largohej nga trupi im. Ajo kishte hyrë si frikë dhe i brente qelizat e mia. Ishte bërë si një organ shtesë, si gjaku, si uji. Pa largimin e saj nuk isha unë. Disa i thonin stres postraumatik. Unë u rrita duke dëgjuar rrëfimet për vrasjet, tani po i përjetoja. „E ka zënë gjaku vrasësin“, ishte një frazë, që më ndiqte nga fëmijëria. Edhe në Kanunin e Lekës, nuk e kuptoja, si të zë gjaku i viktimës. Por e kuptoja se gjaku nuk bëhej ujë. Si në balada më tingëllonin fjalët dëftuese për ata që u patën vëllazëruar, duke pirë gjakun e njëri- tjetrit. Për „pobratimët“. Nuk e paramendoja dot si pihej gjaku dhe si krijohej vllazëria nga pikat e gjakut. Tani dëgjoheshin rrëfime të tjera, kush ka derdhur më shumë gjak, ndaj kujt. Ishte kohë e përgjakur.

Fytyra e qytetit filloi të bëhej me pasqyra. Fasadat e qelqta tregonin se po vinte një kohë e qelqtë. Shëmbëllima ime në ato fasada shpërfytyrohej. Në to krihnin flokët edhe vajzat e ardhura nga Moldavia. Rrëfimet për seksin me kafshët, për dhunimet u zëvendësuan me tregimet për bordelet. Moldavet e bardha u bënë sinonim i mishit të bardhë. Mua sërish më vërshonte krupa. Dajët nga hiri ndërtuan shtëpitë e reja, por nuk mbanin më qen. Fqinjët serbë nuk u kthyen më. Në shtëpinë e tyre të shitur u ndërtua një rrokaqiell. Në qytet nuk mbeti më asnjë derr. Vdekja filloi të dilte nga unë si fantazma nga Llampa e Alaudinit. Unë duhej ta krijoja përrallën e re, për ta mundur vdekjen.

Unë duhej ta kapërceja vijën e gjakut.

  Afrim Demiri

lindi në vitin 1960, në fshatin Sazli, në Ferizaj. Me letërsi filloi të merret në vitet 80-të, duke shkruar poezi, tregime të shkurtra dhe reportazhe. Disa herë punimet e tij u shpërblyen në konkurse të ndryshme. Më 1994 klubi letrar De Rada e botoi përmbledhjen e tij me poezi, Fjongo e zezë. Në periudhën 1997-2015, botoi shkrime publicistike si korrespodent i gazetës Koha ditore. Në vitin 2003, e mori shpërblimin Korrespodent i vitit. Gjithashtu, ishte bashkëthemelues i gazetës lokale Ferpress, dhe redaktor i informacionit në TV Tema.
Kontakt: af_demiri@hotmail.com

ažurirano: 31/01/20