Milena Babiq
Në tavolinë prej pishe, nga dritarja shikon pamjen krejt ndryshe nga ajo që shikonte si fëmijë mëngjeseve dimërore kur nëna qëndronte pranë shporetit duke zier qumësht. Kurrë nuk i ka pëlqyer aroma e qumështit të nxehtë. I kujtohet se si nëna e luste të pinte sepse nuk kishte gjë më të shëndetshme në këtë botë se një filxhan qumështi i ngrohtë. I kujtohen muskujt e trashë të nënës nën çorapat e najlonit ngjyrë lëkure, flokët e saj të rralla të kapura në punxhë dhe hapësira mes dhëmbëve për shkak të së cilës dukej thuajse kurrë nuk ishte rritur siç duhet. I kujtohet, pastaj, se si kur ishte në studime me autobus i çonte paketa me mish të thatë, bizele të ziera dhe arra, dhe se si ndërsa po vdiste i buzëqeshte thuajse po i jepte zemër, thuajse donte t’i thoshte se as ai kancer që ia gërryente stomakun njeriut s’mund t’i bënte asgjë. Njeriu është njeri dhe njeriu është i lumtur përderisa është vetvetja dhe i lirë, përderisa punon siç ia thotë zemra.
Dëgjoi se shtëpia e nënës prej balte ishte djegur. Dëgjoi se edhe varrezat, me gjithë kockat e nënës së tij dhe me hapësirën mes dhëmbëve, ishin shkatërruar. I mbyll sytë dhe përfytyron krejt atë që i tregojnë dhe i duket sikur ndonjë film, sikur asgjë nuk është reale. Nuk dëshiron të shkojë më kurrë atje, jo sepse është i vetëdijshëm se do të zbulonte se ishte reale, por sepse beson se nëse shkon njëherë, nuk ke të drejtë të kthehesh më. Nuk ka të drejtë të kthehet edhe nëse deri në fund të jetës lakmon shijen e atyre mollëve të egra që rriten poshtë shtegut të pashtruar dhe aromën e barit të butë mbi të cilin duke qëlluar topin prej lecke mori nofkën Krojf.
Këtu ku tani jeton të gjithë habiten që ende nuk ka gjetur punë më të mirë. Atje ku kishte jetuar ishte arsimtar në gjimnaz. I çonte nxënësit në teatër dhe mbante mantel e këpuca plot shkëlqim. Kishte gruan e cila i hekuroste këmishat dhe mbi tavolinën në kuzhinë vendoste vazo me mimoza. U ndanë kur filloi lufta, së pari shkurt, për disa javë, pastaj shkurt u shndërrua në javë e muaj dhe pastaj përgjithmonë. Dëgjoi se ishte martuar përsëri dhe kishte fëmijë. Pyet veten nëse përsëri shikon vjedhurazi kur mbush fjalëkryqe. Para disa ditësh kishte mbushur të pesëdhjetat, iu kujtua kjo edhe pse nuk pati dëshirë. Iu kujtua se si gjithmonë e ngacmonte që ishte më e madhe se ai, megjithëse vetëm disa ditë dhe se si, duke dashur të mbetej shtatzënë, pavetëdijshëm kalonte me gishta nëpër mitrën e zbrazët.
Të gjithë po habiten që tash nuk i bëhet vonë që vesh të arnuar, që nuk ka para të paguajë faturën e rrymës, e dimri po afrohet, dita është gjithnjë më e shkurtë dhe i duhet të ndezë qiri në orën pesë që të mund të lexojë. I ofrojnë hua të cilat ai i refuzon duke rrudhur supet. Habiten se si mund të jetojë ashtu dhe përse nuk ndryshon diçka, përpara vetes ka gati edhe një gjysmë jete, a mendon ta kalojë në atë kolibe pa rrymë, në atë palltë të arnuar. Krojfi hesht, nuk ka vullnet t’u shpjegojë se nuk mund të jetosh jetë të njëjtë dy herë, nuk mundesh kur të është djegur fotografia e familjes, e fotografinë e njërit prej atyre nxënësve që i çoje në teatër e ke parë në përkujtime në gazeta ditore dhe të ka rënë në sy se si supet poshtë uniformës i ka të ngushta, thuajse vazhdon të jetë po ai fëmijë i cili djersitet sepse nuk e di zgjedhimin.
Të gjithë habiten, përveç Verës e cila punon në mishtore. Vera poshtë përparëses së përgjakur mban bluza me lule dhe ka hapësirë mes njëshave të sipërm sikur nëna e tij. Vera shpesh ia tregon atë hapësirë sepse gjithmonë qesh – edhe ajo duket se gjithmonë bën siç ia thotë zemra. Qesh derisa në letrën prej gazete i mbështjell zemrat dhe mëlçitë e pulës. “Kavërdisi me dy kokë qepë dhe do të jetë për merak”, thotë duke afruar te goja tri gishtat e bërë bashkë. Ia thotë kështu që, siç themi, t’i shkojë lëng nga goja. Këta të tjerët nuk e kuptojnë përse ha mëlçi nëse, po të përpiqej pakëz, do të mund të hante taman mish. Vera qesh. Edhe ajo ka ardhur nga diku, e di ç’i duhet njeriut për të qenë i lumtur. E di se kur vjen nga diku prej nga nuk ke dashur të vish, lumturia mund të mbështillet në një letër të yndyrshme gazete. Andaj, Krojfi çdo të shtunë i bën dy kilometra këmbë deri te mishtorja e saj. Nganjëherë ajo pastaj ec deri te shtëpia e tij dhe atje luajnë tabliq. Vera bën llogaritjet me zë të lartë. Është më e madhe se ai. Në kohën kur ajo po rritej, vajzat nga fshati shkonin në shkollë vetëm katër vjet. Shkrimin e ka të pasigurtë, të shtrembëruar në të majtë, këtë e pa kur nga çanta nxori recetën e mjekut mbrapa së cilës ishte shkruar receta për tollumba. Nganjëherë Vera i tregon se si gjyshi në qerre kuajsh e çonte në pazar dhe ia tregon fotografitë të cilat vajza ia çon nga Australia. Nipin e kishte parë vetëm një herë, atëbotë ishte një vjeç, e tani i ka mbushur shtatë. Në faqe i rrëshqet një lot i cili nën dritë shkëlqen dhe të cilin ajo shpejt e kap midis dy gishtave të vrazhdë. Thonjtë i ka të kuq nga gjaku i kafshëve dhe duart i ka me aromë klori.
Për ditëlindje, Vera i sjell një tortë me tri kore dhe fondan rozë. Fillin e ka zier dhe sheqeri kërcet. Krojfit i dhembin dhëmballat ndërsa përtyp tortën e Verës, por kurrë nuk do t’ia thoshte këtë. E përse t’i thotë kur kjo është vërtet torta më e bukur që ka ngrënë ndonjëherë. Vera qesh, hapësira mes dhëmbëve të sipërm është aq e madhe sa mes saj mund të futet gjuha dhe Krojfi mendon se këtë sigurisht e bënte kur ishte vogëlushe. Përtypin tortën dhe qeshin. Bie muzgu. Krojfi fut një cung në shporet dhe ndez qiriun.
Pasi e përcjell Verën, Krojfi ulet pranë tavolinës me libër të hapur para vetes. Nuk fillon të lexojë menjëherë. Së pari symbyllur dëgjon zëra të paqartë nga oborri i shkollës së baletit nga ndërtesa matanë rrugës. Mendon se si balerinat kanë funde tyli ngjyrë fondani të Verës dhe gishta të shtrembër të këmbëve. Pastaj ngrihet dhe përgatit çajin. Ngroh gishtat duke mbajtur filxhanin e nxehtë. Thonë se ky dimër do të zgjasë, duhet kursyer drurë.
Nën flakën e qiriut shkronjat së pari fillojnë të vallëzojnë, pastaj humbin formën dhe zgjaten para se të zhduken poshtë kapakëve të tij të mbyllur. Koka e Krojfit ngadalë bie mbi tavolinën prej pishe. Në ëndërr, Vera qesh. Zjarri së pari kap fletët e librit të cilat përdridhen dhe kërcasin, pastaj flokët e Krojfit, pastaj palltën e tij të arnuar të varur për mbështetësen e karriges. Në gjumë, Krojfi pyet Verën a e nxirrte gjuhën mes hapësirës së dhëmbëve kur ishte vogëlushe.
Përkthim: Qerim Ondozi
* Tregimi “Krojf” është bërë pjesë e përmbledhjes me përzgjedhjen e ekipit organizativ të konkursit Biber.
Milena Babiq
Milena Babiq lindi në 1980 në Beograd. Gjatë viteve 1990 mbante flokë të shkurta dhe dëgjonte punk, dhe në vitet 2000 studioi psikologji në fakultetin filozofik në Beograd. Jeton, punon dhe shkruan në Kruševac.
“Krojf” është tregimi i saj i parë i botuar.
Kontakt: mileeena.babic@gmail.com
ažurirano: 28/09/21
