Слаѓана Љубичиќ
Тоа летно утро сонцето беше непристојно силно, толку што се чинеше дека невештиот графит „Анти-антифа“ ќе се стопи и ќе исчезне од бетонскиот столб на Железничката станица во Нови Сад. Дотолку повеќе што е напишан со колебање, многу срамежливо, со ситни букви. Осуден на пропаст во истиот миг кога осамнал на сончевата страна на столбот.
Како и секој призрак, како што сака да каже за себе, Мона не можеше да ја почувствува силината на топлиот воздух поради која живите суштества денес беа поблиски до неа – мртвата. Временските прилики не ја загрозуваа, за разлика од немирните тела на патниците кои, минувајќи низ неа, го сечеа нејзиниот универзум со сила на мачета, со тие свои испотени, малечки универзуми. Се припи до столбот за да избегне сè, и буквите ѝ дојдоа во висина на рамената. Не ѝ пречеа живите, туку нивната патетика. Овој натпис се вбројуваше токму во тоа, размислуваше – ама е досадно, да збеснеш. На душите што талкаат поголемиот дел од времето им е досадно како во чекалница. И додека чекаш да преминеш од еден свет во друг, се трудиш некако да се забавуваш. Стравовите на живите не беа ни на листата на разонода, а уште помалку забава. Не е толку интересно како во хорор приказните (кои сепак ги пишуваат живите).
Да не беа мртви, Денис и Данило сигурно ќе доцнеа. Во вакви околности тоа е невозможно. Не можат да се успијат пијани, зашто не можат ни да се напијат ни да заспијат. Судбина, тврдат обајцата. Не мораат да се пакуваат, бидејќи немаат ништо освен парталите во кои умреле. Бидејќи не можат да се разболат, ниту да бидат повредени во улична тепачка, значи не заглавиле ни во брза помош.
„Каде ли се тие будали?“, се прашуваше Мона, надевајќи се дека не одлучиле да го следат Леми Килмистер до дома, уверени дека наскоро ќе им се придружи. Се присети на синоќешниот концерт на Моторхед и за миг се исплаши дека тоа би можело да биде вистина, зашто тој стар човек едвај се симна од бината. Договорот беше дека ќе се најдат на третиот ден од Егзит на старото место. Не знаеше зошто го менуваат планот и си одат од градот кога останаа уште два дена од фествалот. Ако не се појават наскоро, ќе отиде до блискиот Железнички парк, само да не ги слуша луѓето како кенкаат поради жештината, на која се обидуваат да ѝ ја префрлат вината за сите свои неуспеси овој ден.
Се уверуваше себеси дека е кул, обидувајќи се да одглуми движења на стрплива личност. Како некој да може да ја види. Помисли дека ако е жива, би им била лута и на овие двајца и на врелиот единаесетти ден од јули. Се сети дека жештината ѝ беше неподнослива, а летото во Славонија нешто најдосадно во текот на годината. Се присети и ги набљудуваше живите кукли околу себе. Наивно ги чекаа возовите кои ќе им помогнат уште побрзо да ги проживеат своите животи, не забележувајќи ја привилегијата на сопственото стареење. Да беше, по некој случај, убиена во длабока старост, можеби немаше да им завидува толку. Вака, ја презира секоја година која ја проживеала, а ги има вкупно четириесет, сметајќи ги во голем дел одговорни за својата смрт. Нема подобар плен од расната жена на воениот непријател, зарем не? Малку чистење на нејзината крв од униформата и тупаницата не се ништо во однос на таа сласт од зрелите бутови, со кои ќе се почестиме како римски освојувачи со слатко вино.
И таман кога потона во очај, кој секогаш ја обзема уште при првата мисла за сопствената смрт, се појавија Денис и Данило. Збркани и побледи отколку што мртовците обично се.
„Господа сопатници, би се рекло дека вие не сте знаеле ништо за бонтон ни кога сте биле живи, штом можете и мртви да доцните толку. Што се случи? Зошто одненадеж заминуваме? Го киднапиравте ли Леми? Дали сме во опасност?“, се пошегува Мона кога забележа дека глумењето трпение не ѝ поаѓа од рака.
„Каков Леми, што зборуваш? Скраја да е!“, се штрекна Данило.
Тогаш набрзина ги спои трите прста и се прекрсти. Му останаа некои неконтролирани движења од животот, што ли. Не дека верува во Бога. Данило не верува уште откога куршумот му ја распори утробата. Додека крвавеше, пцуеше на цел глас, разочаран од неговиот измамнички нарав. А потоа пцовките, заедно со телото на овој млад апсолвент по шумарство, ги проголта реката Босна.
„Леми е жив, не умре, барем ти не се шегувај со тоа. Прости што доцниме, од утрово сме малку неорганизирани“, се обидуваше Денис невешто да го вербализира своето страдање.
Заглавен во пубертетот, не знаеше ни себе да си ги објасни своите емоции, а камоли да им ги сервира на другите.
„Зборувај, Денис, што е?! Зборувај, па да одиме. И каде ќе одиме? Имаме ли некој план или повторно ќе ме влечкате по вашите зафрлени родни краишта? Не можам повеќе по селски кафеани и слави за вие двајца да ги шпионирате своите семејства. Гледајте ги овие млади луѓе околу нас! Безгрижни туристи. Ајде со нив, само малку да се тргнеме од овој наш народ. Ветувам дека ќе се вратиме“, се бунеше Мона.
„Сега и да сакаме, не можеме“, промрморе Данило, повеќе за себе.
Денис се колебаше зашто знаеше дека она што има да ѝ го каже ќе ја растажи. По дваесет години заедничко влечкање по каменестите балкански теснеци, време е за разделба. Сепак, легитимно беше да се очекува од неа да се радува. Па макар и на бизарен начин, како што наложува бизарноста на целиот овој паралелен космос. Како жива, така и мртва, Мона, цинична индивидуалка, им забележуваше на сите призраци токму за тоа прифаќање на среќата само додека погребуваат некого, испраќајќи го засекогаш од лимбото. Момците знаеја дека е таква, зашто веќе одамна се прости од идејата за сопствен свечен погреб. Бидејќи меѓу живите немаше семејство ни пријатели, веќе десетина години никој не го бара нејзиното тело. Кога ја напушти надежта дека ќе најде мир, луто ја избрка и солидарноста со останатите изгубени души на жртвите.
„Денес ме погребуваат… Знам дека се договоривме дека ова лето нема да одиме во Поточари, но никој не можеше да знае дека моето тело ќе го пронајдат баш оваа година. Знаете и самите дека би сакал да бидете на мојата џеназа. Па толку пати замислувавме како би изгледало тоа. А може и да не биде многу тажно. Таму ќе бидат сите, но знаете дека никој не ми е важен како вас двајца. Еве, овој пат нема да слушаме говоранции. А се сеќавате како минатата година игравме околу политичарите и им се плазевме додека беа на говорницата? Баш беше забавно“, детски се лизна од усните на Денис, кои никогаш нема да вкусат женски бедра.
Данило се врткаше околу столбот и се правеше дека не ги слуша. Ете, баш го забележа графитот и процени дека му треба цела вечност за исчитување на тие два збора. Знаеше дека Мона, толку бистра и рационална, ги гледа како двајца мртви глупави медиокритети. Се обидуваше да го избегне тој поглед на сите начини. Кога и да беше анксиозен, дупката во неговата утроба почнуваше да се шири. Мократа облека на него стануваше сè потешка. Ако наскоро не се прибере, ќе го издаде смрдеата на реката која му мирува во белите дробови и ги чека ваквите ситуации да се раздвижи. Од утре тројцата мускетари стануваат двоец. Треба да бидете несебичен за да се радувате на туѓото спасение.
Веста за пронаоѓањето на телото на Денис не ја изненади Мона. Но не ја ни одушеви.
Молчејќи се спуштија на пругата. Наскоро ќе се сретнат со душите на останатите и ова е последен час за збогување. Се прегрнаа. Којзнае уште колку би останале така споени да не почувствуваа поигрување во градите. Возот од Белград беше дури во Сремски Карловци кога овие тројца талкачи можеа да го намирисаат неговото доаѓање. Шините ја емитуваа енергијата на студениот челичен ѕвер кој, на таква оддалеченост, можат да го препознаат само подеднакво студени суштества.
„Ќе бидеме со тебе додека го спуштаат твојот ковчег во земја. Не се грижи, момче“, тивко рече Мона, спуштајќи ја раката на левото рамо на Денис.
„Драго ни е што барем еден од нас ќе го заврши своето талкање“, додаде Данило. „Се надевам дека сè ќе помине во ред. Само се грижам за мајка ми. Чувствувам дека ќе има некои пиздарии. Едвај чекам сонцето да се спушти и сево ова да заврши“, ги изненади Денис со својата грижа.
„Ти секако не можеш да влијаеш на тоа. Не си ја чукај убавата глава. Опушти се и препушти ѝ се на црната земјичка“, го тешеше Мона, иако ни самата не веруваше во своите зборови. Оптимизмот го сметаше за преценет.
Се вртеа околу себе. Луѓето го стискаа багажот и цупкаа. Возот требаше секој час да влезе во станицата.
„Што мислите, колку исчезнати, убиени, тајно закопани може да собере во една композиција? Колку возови се потребни за сите нас?“, праша Данило.
„Не им се знае бројот, како ни нашиот“, секогаш спремниот одговор на Мона. „Искрено, се грижам за сите овие луѓе. Незнаењето за патувањето на нас призраците ги држи во рака. Живите не знаат дека нема да живеат спокојно додека не ги испразнат возовите за кои размислуваш, додека секоја душа не се симне на својата станица. Нè има многу околу нив, а тоа им ја расипува аурата. Без мирот на нашите души, нема мир ни меѓу нив.“
Пладне е. Блеска отсјај од жицата со која беа врзани рацете на Денис. Тоа беше знак дека е време за движење.
Иако забавуваше додека пристигнуваше на перонот, возот и понатаму имаше сила да ги распрсне тројцата пријатели на најситни молекули, продирајќи низ нив.
„Одиме да те закопаме.“
Превод: Иван Шопов
* лимбо – ниезвесност (заб. прев.)
Слаѓана Љубичиќ
Слаѓана Љубичиќ (1979) живее во Нови Сад. Студирала психологија на Филозофскиот факултет на Универзитетот во Нови Сад. Се занимавала со новинарство и психолошко советување на воените ветерани и нивните семејства. Активистка и авантуристка. Мајка на едно момче со крупни очи. Можете да ја читате на www.pismasinu.wordpress.com и да ѝ пишете на sladjana021@gmail.com
ažurirano: 01/02/20
